Ηχηρή απάντηση-καταδίκη στις μεθόδους του υπουργού Προστασίας του Πολίτη Μ. Χρυσοχοΐδη, ο οποίος καθιέρωσε τις μαζικές προληπτικές έρευνες και προσαγωγές υπόπτων ως δήθεν νόμιμο αστυνομικό μέτρο, αποτελεί η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για τη δημόσια ακινητοποίηση και σωματική έρευνα Αγγλων πολιτών από Βρετανούς αστυνομικούς.
Η απόφαση όχι μόνο δίνει οριστική λύση στο νομικό πρόβλημα για την έκταση των εξουσιών που έχει ο αστυνομικός, αλλά «φωτογραφίζει» πλήρως και την ελληνική περίπτωση. Οι Ευρωπαίοι δικαστές δεν καταδικάζουν απλώς για παραβίαση της ιδιωτικής ζωής, τις σωματικές έρευνες και την ολιγόλεπτη κράτηση πολιτών χωρίς κάποιο συγκεκριμένο λόγο υπόνοιας, που έγιναν στο πλαίσιο εφαρμογής της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας. Κρίνουν ταυτόχρονα ότι η αυθαίρετη προσωρινή σύλληψη και ο δημόσιος σωματικός έλεγχος διαδηλωτών, αυξάνει τον κίνδυνο αστυνομικών καταχρήσεων, οι οποίες παραβιάζουν ευθέως την ελευθερία έκφρασης (άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) και την ελευθερία του συνέρχεσθαι (άρθρο 11)!
Οι σκέψεις αυτές των ευρωδικαστών εκθέτουν τον κ. Χρυσοχοΐδη, ο οποίος απεφάνθη ότι οι εκατοντάδες έλεγχοι και προσαγωγές που έγιναν μέσα σε μια μέρα τον περασμένο Δεκέμβρη, εναρμονίζονται με τη νομιμότητα. Ταυτόχρονα δικαιώνουν το σύνολο των Ελλήνων νομικών αλλά και τον Συνήγορο του Πολίτη, που εγκαίρως είχαν χαρακτηρίσει παράνομες τις πρακτικές των μαζικών προσαγωγών-συλλήψεων που πραγματοποιεί η ΕΛ.ΑΣ., χωρίς να υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος υποψίας κατά του πολίτη που προσάγεται ή ελέγχεται.
Τα σημεία-κλειδιά της απόφασης αποτελούν νομολογιακό δεδομένο και για την Ελλάδα, η οποία υποχρεούται, εφόσον σέβεται το σύστημα αξιών και λειτουργίας του Συμβουλίου της Ευρώπης και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, να τα εφαρμόσει άμεσα. Διαφορετικά, εάν τα αγνοήσει και συνεχίσει την πρακτική των αυθαίρετων προσαγωγών, θα υπόκειται σε προσφυγή και καταδίκη από το Ευρωδικαστήριο του Στρασβούργου.Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Ευρωπαίοι δικαστές καταδίκασαν τη Βρετανία για σωματικούς ελέγχους που έγιναν κατ' εφαρμογήν της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας, η οποία απαιτεί ειδική εξουσιοδότηση από τον αρμόδιο υπουργό. Στην Ελλάδα, οι αντίστοιχοι προληπτικοί αστυνομικοί έλεγχοι γίνονται χωρίς κάποια νομοθετική ομπρέλα. Στηρίζονται στους νόμους, το Σύνταγμα, τους κανονισμούς, τις υπουργικές αντιλήψεις και τις εσωτερικές εγκυκλίους των εκάστοτε αρχηγών της ΕΛ.ΑΣ.
Με βάση την ευρωπαϊκή πλέον νομολογία, ο κ. Χρυσοχοΐδης και τα όργανα «προστασίας του πολίτη», οφείλουν στο εξής να συμμορφωθούν με τα νέα νόμιμα πλαίσια συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα:Οι αστυνομικοί δεν νομιμοποιούνται πλέον να σταματούν στον δρόμο πολίτες και να ελέγχουν τις τσάντες τους, με βάση απλά μια γενική αίσθηση επαγγελματικού ενστίκτου, ή μια αδιόρατη διαίσθηση.
Ο έλεγχος της ταυτότητας και των προσωπικών αντικειμένων των πολιτών πρέπει να συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο λόγο υποψίας, που οι αστυνομικοί πρέπει να αποδεικνύουν.
Για τους ίδιους λόγους, δεν επιτρέπεται η κράτηση πολιτών χωρίς κάποιο λόγο που να τον δικαιολογεί επαρκώς. Μαζικές δήθεν προσαγωγές, που αποτελούν στην ουσία ολιγόωρες συλλήψεις για καταγραφή στοιχείων και λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων, δεν είναι νόμιμες ενέργειες.
Η επίκληση των λόγων για την έρευνα και την προσωρινή σύλληψη των πολιτών, πρέπει να αφορά συγκεκριμένους, εξατομικευμένους λόγους που να τους καθιστούν ύποπτους για τέλεση συγκεκριμένων παράνομων πράξεων. Δεν αρκεί δηλαδή η γενική αναιτιολόγητη αστυνομική έκφραση κλισέ «κινούσε υποψίες», γιατί αυτό παραπέμπει σε αόριστες έννοιες και υποκειμενικές αντιλήψεις,
που είναι πιθανό να καθορίζονται από το χρώμα, την εμφάνιση
ή την περιοχή στην οποία κινείται ο δήθεν «ύποπτος».
Κάθε πολίτης που θεωρεί ότι από τις παραπάνω ενέργειες θίγονται βασικά ανθρώπινα δικαιώματά του, μπορεί να εξαντλήσει τα ένδικα μέσα στην Ελλάδα και να προσφύγει, αν δεν δικαιωθεί από την ελληνική Δικαιοσύνη, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου.
